Berberys

Berberys jako roślina lecznicza był już znany wśród ludów starożytnego Babilonu i Indii. W czasie średniowiecza używano go do leczenia malarii i żółtaczki. Często nazywany jest „polska cytryną” z uwagi na swój bardzo kwaśny smak. Niestety ostatnio zapomniano o leczniczych właściwościach tej rośliny, z uwagi na jej masową wycinkę z lasów. Szkoda, gdyż roślina ta skutecznie zwalcza różne zakażenia pierwotniakami i bakteryjne, w tym nawet chlamydie.

Właściwości

Berberys jest bogaty m.in. w kwas szczawiowy i witaminę C (głównie w owocach, osiąga wręcz rekordową ilość tej witaminy), beta karoten, natomiast korzenie są bogate w berberynę, która działa jak naturalny antybiotyk. Berberys posiada następujące właściwości:

• zwiększające odporność
• odtruwające
• przy żółtaczce
• przy cholerze
• przy pełzakowicy
• antynowotworowe
• przy różnych schorzeniach przewodu pokarmowego
• żółciopędne i żółciotwórcze (owoce, korzenie, kora, liście)
• stymulujące wydzielanie soku żołądkowego (owoce)
• pobudzające apetyt (nalewka z korzenia)
• przy przewlekłym zapaleniu wątroby, przy niedostatecznym wydzielaniu żółci i kamicy wątrobowej (berberyna wyizolowana z kory i korzeni, nalewka z korzenia)
• przy przewlekłych schorzeniach przewodu pokarmowego
• w dolegliwościach wątroby (odwar z korzenia lub kory)
• przeciwszkorbutowe (owoce)
• w dolegliwościach nerek i dróg moczowych (owoce)
• pobudzające krążenie (owoce)
• zmniejszające łamliwość, a zwiększające przepuszczalność i elastyczność naczyń krwionośnych (szczególnie istotne przy żylakach)
• obniżające ciśnienie krwi
• obniżające poziom cholesterolu
• przeciwbiegunkowe (korzenie)
• słabo przeczyszczające (liście)
• oczyszczające krew (korzeń i kora)
• przy kobiecych krwotokach macicznych (wywar z liści)
• przeciwgorączkowe (owoce, korzeń i kora, kisiel)
• przy przeziębieniach (herbata z owoców)
• przeciwbakteryjne (niszczy m.in. chlamydię)
• pierwotniakobójcze
• przeciwwirusowe (nalewka z korzenia)
• przeciwzapalne
• dietetyczne (owoce)
• regulujące proces przemiany materii (owoce)
• wzmacniające (owoce)
• przy reumatyzmie (owoce)
• przy gośćcu
• do usuwania plam i wyprysków na twarzy (przemywanie świeżym sokiem z korzenia, nalewka z korzenia)
• przy łuszczycy, atopowym zapaleniu skóry, opryszczce, owrzodzeniach i trudno gojących się ran (przemywanie nalewka z kory, korzenia, gałązek)
• do płukania jamy ustnej , wzmacniająco na dziąsła (herbata, nalewka z kory)

Gdzie znaleźć?

Oprócz naszych ogrodów znajdziemy go na skraju lasów oraz w rzadkich lasach dębowych i sosnowych, w miejscach nasłonecznionych z niewielkim półcieniem.

Kiedy i co zbierać?

UWAGA! Do celów leczniczych nie nadają się gatunki dekoracyjne, np. berberys Thunberga, gdyż tworzą one owoce nienadające się do spożycia.

Owoce – od sierpnia do października (Owoce możemy już zacząć zbierać, gdy osiągną barwę jaskrawoczerwoną, zbieramy całe grona).

Liście – od kwietnia do maja.

Kora – wczesna wiosna, najlepiej z młodych, ściętych gałązek.

Gałązki – wczesna wiosna.

Korzeń, kora z korzenia – wczesna wiosna lub późna jesień (Odkryte i wyjęte z ziemi korzenie otrząsamy i płuczemy w bieżącej wodzie, tniemy na krótkie kawałki, przecinamy wzdłuż korzenia i zdejmujemy z niego korę).

Przepisy

Należy nie przekraczać zalecanych dawek, gdyż większe dawki mogą wywoływać biegunki, wymioty i stany podniecenia. Preparatów zawierających berberynę nie mogą stosować kobiety w ciąży.

• Napar z owoców

Łyżeczkę owoców zalewamy szklanką wrzątku. Zostawiamy pod przykryciem na 10 minut i odcedzamy. Pijemy szklankę 1-2 razy dziennie przed jedzeniem.

• Odwar z kory, korzenia, gałązek, owoców berberysu

1 łyżeczkę kory zalewamy 1 szklanką wody i zagotowujemy. Odstawiamy pod przykryciem na 15 minut. Pijemy 3 razy dziennie.

• Odwar z owoców

1 łyżkę rozdrobnionych owoców zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu pod przykryciem przez 5 minut. Zostawiamy na 15 minut. Pijemy 0,5 szklanki 2-3 razy dziennie.

• Herbata

Używamy ususzonych owoców lub liści.

• Herbatka „leśna polana”

0,5 szklanki suszu z owoców berberysu mieszamy z 0,5 szklanki owoców dzikiej róży, 0,5 szklanki owoców czarnej jagody i 6 łyżkami mięty pieprzowej. 1 łyżkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 15-20 minut.

• Zimowa herbatka na gorączkę

0,5 szklanki suszu z owoców berberysu mieszamy z 0,5 szklanki owoców czarnego bzu i 8 łyżkami liści mięty pieprzowej. 1 łyżkę mieszanki zalewamy szklanka wrzątku i parzymy pod przykryciem 15-20 minut. Pijemy na noc.

• Herbatka Paracelsusa

0,5 szklanki suszu z owoców berberysu mieszamy z 0,5 szklanki suszonych jabłek i 5 łyżkami liści czarnej porzeczki. 1 łyżkę mieszanki zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 15-20 minut. Pijemy kilka razy w ciągu dnia.

• Sok 1

Owoce ucieramy na papkę, zalewamy równą ilością wrzątku. Odstawiamy na godzinę, a następnie wyciskamy sok i dosładzamy do smaku. Przelewamy do butelek i pasteryzujemy.

• Sok 2

1 kg wcześniej przemrożonych owoców zalewamy wodą tak by przykryła owoce i zagotowujemy. Po rozgotowaniu przecedzamy i zostawiamy na 12 godzin. Następnie dodajemy cukier i gotujemy na małym ogniu przez 20-30 minut. Przelewamy do butelek.

• Nalewka z owoców 1

Owoce rozgniatamy i wsypujemy do słoika. Zalewamy alkoholem 40% w proporcji 1:5 (na jedną część owoców dajemy pięć części wódki). Pozostawiamy na 4-6 tygodni w ciemnym miejscu. Następnie przecedzamy. Pijemy 3 razy dziennie po 1 łyżeczce rozcieńczonej w niewielkiej ilości wody.

• Nalewka z owoców 2

1 kg owoców wcześniej mrozimy. Po rozmrożeniu dodajemy 1 laskę wanilii oraz kawałek suszonego kłącza imbiru. Zasypujemy 0,5 kg cukru i zalewamy 1 litrem wódki. Zostawiamy w słonecznym miejscu na dwa tygodnie. Następnie dodajemy 100 g cukru aż się rozpuści, następnie filtrujemy i przelewamy do butelek.

• Nalewka z korzenia, kory lub gałązek

100 gram rozdrobnionych gałązek (kory lub korzenia) zalewamy 0,5 l wódki 40%. Zostawiamy w ciemnym miejscu na dwa tygodnie. Następnie przecedzamy. Do użytku zewnętrznego stosujemy 1 łyżkę nalewki na 1 szklankę ciepłej wody. Do stosowania wewnętrznego używamy 1 łyżeczki nalewki w rozcieńczeniu z wodą 3 razy dziennie przez 10 dni, następnie robimy miesiąc przerwy i znowu powtarzamy kurację.

• Syrop

Nalewkę z owoców berberysu mieszamy z miodem w proporcji 1:1. Zażywamy 3 razy dziennie po 1 łyżce.

• Konfitura

Potrzebujemy 0,5 kg berberysu i 1 kg cukru. Owoce drylujemy, parzymy, odcedzamy i zasypujemy połową cukru. Zostawiamy na 24 godziny. Z pozostałego cukru robimy syrop, którym zalewamy owoce. smażymy na wolnym ogniu. Gdy konfitura zgęstnieje przestajemy podgrzewać. Przelewamy do słoików i otulamy na godzinę kocem.

• Dodatek do różnych napojów

Owoce stosujemy jako aromat i przyprawę do zup, sosów, lemoniad ziołowych i soków owocowych, galaretek i marmolad, a także jako składnik kompotów, napojów alkoholowych i octów.

• Dodatek do zup i sałatek

Możemy używać liści.

• Berberys po irańsku

Owoców berberysu używamy jako dodatku do ryżu. Suszone owoce moczymy 30 min w małej ilości wody, a następnie przesmażamy na maśle i posypujemy nimi ugotowany ryż z dodatkiem szafranu.

• Kisiel

Z owoców wyciskamy w sokowirówce sok (chcemy uzyskać 0,5 kg). Sok zagotowujemy w 3/4 l wody i dodajemy 0,5 kg cukru, 1 laskę cynamonu i startą skórkę cytryny. Następnie przecedzamy przez sito. Mąkę ziemniaczaną rozrabiamy w 0,5 litra zimnej wody , wlewamy do soku i mieszamy aż do zagotowania.

• Galaretka

1 kg wcześniej przemrożonych owoców zalewamy wodą do przykrycia i gotujemy przez 0,5 godziny i następnie na 1 l soku dodajemy 1 kg cukru, zagotowujemy, aż do całkowitego rozpuszczenia cukru, następnie przelewamy do słoików.

Informacje zawarte w tym artykule, służą jedynie celom edukacyjnym i informacyjnym. Nie należy ich traktować jako porady medyczne. Praktyki opisane, powyżej powinny być podejmowane tylko po uważnym przestudiowaniu istotnych faktów i po konsultacji z lekarzem. Nie mogą również zastąpić opinii pracownika służby zdrowia. Właściwe laboratoryjne i kliniczne monitorowanie jest niezbędne, dla bezpiecznego i skutecznego leczenia.

Nasze kanał na Telegramie:

https://t.me/eternityandfingerprints

albo bez logowania … wybierając opcję: preview channel

Bibliografia:
"Jadalne rośliny dziko rosnące" S. Guido Fleischhauer, J. Guthmann, R. Spiegelberger str. 60
"Prawie wszystko o ziołach i ziołolecznictwie" M. E. Senderski  str. 193-195
"Zioła lecznicze" dr B. Kuźnicka, dr A. Dziak str. 28-29
"Rośliny użyteczne człowiekowi" Krystyna Bonenberg str. 56
"Dzikie rośliny jadalne Polski" Łukasz Łuczaj str. 34
"Leki z polskich lasów" Z. T. Nowak str. 9-19
"Przewodnik ziołolecznictwa ludowego" E. Kuźniewski, J. Augustyn-Puziewicz str. 25-26, 82, 158, 164
Różański